Mikrosefali Belirtileri | Tanı/Tespit

Sağlıklı bir hamilelik döneminde bebeğin beyni gelişip büyüdükçe, başı da büyür. Ancak Mikrosefalili bebeklerin beyinleri ya hamilelik esnasında olması gerektiği gibi gelişemez ya da doğduktan sonra beyin gelişimi durur. Hamileliğin ikinci trimester (hamileliğin 2. üç aylık dönemi-4. 5. ve 6.aylar) sonuna ya da üçüncü trimester (hamileliğin 3. üç aylık dönemi-7. 8. ve 9.aylar) başında yapılan ultrason muayenelerinde tespit edilebileceği gibi doğumdan sonraki ilk 2 yılda da mikrosefali belirtileri görülebilir.

Mikrosefali, bebeğin anne karnında iken ilk 7 ayında ya da son 2 ayında meydana gelebilir. Bu zaman aralıklarında meydana gelen durumlar birincil (primer) ve ikincil (sekonder) mikrosefali olarak tanımlanır.

Normalde doğum gerçekleştikten hemen sonra yapılan ölçümlerde bebeğin baş çevresinin  yaklaşık 35 cm civarında olması beklenir. İzleyen ilk iki ayda haftada 0.5 cm; iki ile altı ay arası ise haftada 0.25 cm büyüyüp büyümediği takip edilir. İlk üç aydaki ortalama toplam kafa çevresi büyümesi 5 cm iken, bu ikinci üç ayda 4 cm ve üçüncü üç ayda 2 cm kadardır. Dokuz ay ile bir yaş arasında ise baş çevresi 1 cm kadar artması beklenir.*

Mikrosefali Belirtileri – Doğduktan sonra bebeğin kafası belli aralıklarla ölçülmelidir.

 Çeşitleri Nelerdir?

• Primer: Doğuştan var olan,
• Sendromik: Sendromlarla ilişkili olan,
• Edinsel: Sağlıklı bir şekilde gelişen beynin daha sonradan hasara uğraması sonucu gelişen.

Mikrosefali Sebepleri Nelerdir?

Birçok bebekte meydana gelen mikrosefalinin tam olarak nedeni bilinmese de genel olarak genlerdeki bozulmaların neden olduğu ifade edilmektedir. Bunun haricinde annenin hamilelik esnasında yaşadığı şu durumlar da mikrosefaliye sebep olabilir. Mikrosefali sebepleri;

• Annenin hamileyken geçirdiği kızamıkçık, toksoplazmozis (kedilerden bulaşan bir enfeksiyon), Sitomegalovirüs enfeksiyonu ve şu sıralar popüler zika virüsü enfeksiyonu,
• Yetersiz veya sağlıksız beslenme,
• Zararlı maddelere maruz kalmak, alkol, tehlikeli kimyasallar ve uyuşturucu gibi...
• Gelişimi esnasında bebeğin beyninin kan akışının sekteye uğraması.

Bu hastalık sonucu net olan bir rahatsızlık değildir, öyle ki mikrosefali teşhisi konan bir birey normal zeka seviyesine sahip olup, diğer insanlar gibi normal gelişim gösterebilirken kimileri de bu hastalığı çok daha şiddetli şekilde yaşayarak hayatlarını devam ettirmek zorunda kalabilirler.

Mikrosefali sebeplerine bağlı olarak farklı şiddetlerde görülebilir. Şiddetine bağlı olarak da beraberinde bir sürü problem getirir. Bu problemlerden bazıları aşağıdaki gibidir;

• Felç,
• Oturma, kalkma ve koşma gibi eylemlerde gelişimsel gecikmeler,
• Günlük yaşamda öğrenmeyi ve uygulamayı sekteye uğratacak boyutta zihinsel engel,
• Hareket ve denge ile ilgili problemler,
• Yutmada zorlanma gibi beslenme sorunları,
• Görme ve işitme problemleri.
• Epilepsi
• Hiperaktivite

Mikrosefali'li bireylerde yukarıdaki problemler hayat boyu devam edebilir. Çünkü beyin normale göre küçüktür ve gelişememiştir. Hastalığın ileri seviyede olduğu tespit edilmiş kişiler yukarıdaki rahatsızlıklardan daha fazlasını daha sancılı şekilde yaşamaktadırlar. Böyle bir durumda olan mikrosefalili bireyin yakından takip edilip, belirli aralıklarla check-uptan geçirilmesi gerekmektedir.

Tedavi Edilir mi?

Mikrosefali ömür boyu süren bir hastalık olup henüz kesin bir tedavisi yoktur. Hastalığın hafiften şiddetliye göre türleri vardır ve hafif dereceli mikrosefali de küçük baş çevresinden başka bir sorun olmayabilir. Ancak böyle bebeklerin büyüme ve gelişimleri düzenli olarak kontrol edilmelidir. Şiddetli mikrosefali hastası olanlarda ise mikrosefali kaynaklı diğer sağlık sorunlarına odaklanıp şiddet ve türüne göre tedavi uygulanmalıdır.

Hastalığın erken teşhisi ve tedavi sürecinde uygulanan yöntemler, hastanın hem bedensel hemde zihinsel gelişimleri açısından önemlidir.

Son olarak bir hatırlatma yapmakta fayda var, mikrosefali sebeplerinden birinin de Zika virüsü olduğunu yukarıda ifade etmiştim, bir tür sivrisinekten bulaşan Zika virüsüne karşı için alınacak tedbirleri buradan okuyabilirsiniz.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) konuyla ilgili videosunu izlemek için tıklayınız.

Kaynaklar:

http://www.cdc.gov/ncbddd/birthdefects/microcephaly.html